Losy bohaterów na taśmie zapisane - projekcja filmów dokumentalnych Dariusza Walusiaka

W miniony piątek w historycznym budynku Bursy Gimnazjalnej w Nowym Targu odbyło się spotkanie z p. Dariuszem Walusiakiem z Krakowa. Jest on znanym i ceniony historykiem, reżyserem, autor zdjęć i twórcą szeregu filmów dokumentalnych m.in.: „PRL – laboratorium pierestrojki”, „Ostatnia zadyma”, „Partyzanci spod Łysiny”, „My od Sztubaka”. Współpracuje z Telewizją Polską, Fundacją Dokumentacji Czynu Niepodległościowego w Krakowie oraz Instytutem Pamięci Narodowej.

Jego filmy emitowane był m.in. w Kanale Historia - Telewizji Polskiej, a także TVN Historia. Również nowotarżanie mieli okazję obejrzeć jego produkcje podczas sesji popularnonaukowej zatytułowanej Rok 1989. Dwadzieścia lat później, która odbyła się w czerwcu 2009 r. w Miejskim Ośrodku Kultury.
W czasie wieczornego spotkania w nowotarskiej bursie zaprezentowano dwa dokumenty, których bohaterami byli żołnierze Armii Krajowej, uczestniczący w Akcji Burza w Okręgu Krakowskim. Ukazano ich losy zarówno w czasie wojny i okupacji, jak również w okresie stalinowskim. Podczas projekcji można było zobaczyć i usłyszeń wspomnienia oficerów i żołnierzy, których już dziś nie ma wśród nas, co jak podkreślił autor zdjęć, poczytuje sobie za ogromny zaszczyt, możliwość utrwalenia ich relacji, ale także spotkania i rozmowy z nimi.
Tematyką pierwszego pokazanego filmu jest akcja „Burza” przeprowadzona na terenie Małopolski w 1944 roku. Scenariusz filmu oparty jest na relacjach i wspomnieniach jej uczestników m.in. Kazimierza Kemera ps. „Halny” – „Kruk”, żołnierza 1 pułku strzelców podhalańskich czy Bolesława Nieczuji-Ostrowskiego, dowódcy 106 Dywizji Armii Krajowej walczącej na terenie Małopolski. Opowiada o przebiegu akcji Burza w 1944 r. na ternie Okręgu Krakowskiego Armii Krajowej m.in. o tzw. Republice Raciechowskiej i Proszowickiej oraz Powstaniu Szczawnickim. W ramach tych działań przeprowadzane były m.in. udane akcje zbrojne, wymierzone w system komunikacyjny niemieckich wojsk okupacyjnych oraz jednostek frontowych, wycofujących się pod naporem Armii Czerwonej. Dokument przybliża także kontakty oddziałów Armii Krajowej z partyzantami sowieckim operującymi na terenie Małopolski. Film powstał w Studio DAW Production z Krakowa, które współpracuje m.in. z Telewizją Polską. Realizuje ono produkcję filmów dokumentalnych, historycznych, reportaży oraz programów telewizyjnych. Autorem zdjęć jest Michał Bożek.
Bohaterem drugiego dokumentu jest Łukasz Ciepliński w czasie wojny inspektor w Inspektoracie Rzeszowskim AK, po wojnie prezes IV Zarządu WiN zamordowany przez komunistów w więzieniu mokotowskim. W filmie Burza jest mowa o Cieplińskim, dlatego też na jego przykładzie możemy opowiedzieć o dalszych losach żołnierzy AK z Okręgu Krakowskiego.
W realizacji filmu pt. „Burza w Okręgu Krakowskim 1944” uczestniczyli członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Podhale w ogniu”. Zdjęcie do filmu kręcone był w czerwcu 2010 r. m.in. w Nowym Targu, Ludźmierzu i Klikuszowej. Ponadto, w zostały w nim wykorzystane fragmenty nagrań ze spotkania z kpt. pil. Antonim Tomiczkiem na Polanka w Szczawie w marcu 2009 r. oraz inscenizacji historycznych realizowanych w czasie Pikniku Historycznego przy Szkole Podstawowej nr 11 im. Żołnierzy Armii Krajowej oraz rekonstrukcji historycznej pt. „Nowotarski wrzesień”, która odbyła się na rynku w Nowym Targu.
Projekcja filmów dokumentalnych obyła się w ramach comiesięcznego cyklu pod wspólnym hasłem „Wieczorne spotkania w Bursie Gimnazjalnej z historią, kulturą i tradycją w tle”, organizowanego przez Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej im. dr. Jana Bednarskiego i Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Targu. Projekt ten jest dofinansowany jest przez Urząd Miasta Nowego Targu.