|
 (23.10.2008)
Jerzy Z. Kosiuczenko: "W niedzielę, 19 października
2008 roku, o godz. 12.00 w Kościele Św. Krzyża Parafii Tatrzańskiej przy
ulicy Władysława hr. Zamoyskiego odbyła się Uroczysta Msza Święta
Dziękczynna za Wiekopomne Dzieło Rodziny Zamoyskich dokonane w Zakopanem
oraz za Dusze Generałowej Jadwigi hr. Zamoyskiej (1891-1957) i Jej Syna
Władysława oraz Córki Marii. Uroczystość tę zorganizowało
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Podhalański i Panny Kuźniczanki w
75-lecie nadania praw miejskich Zakopanemu.
Po uroczystości kościelnej odbył się spacer ulicą Zamoyskiego do pomnika
Hrabiego i złożenie kwiatów. W czasie tej uroczystości przemówienie
wygłosiła Prezes TONZ. Panna Kuźniczanka 2005 roku Agata Nowakowska-Wolak."
Pełny tekst przemówienia dotyczący hrabiego Zamoyskiego i Jego Rodziny
zamieszczony jest poniżej:
Władysław Hrabia Zamoyski: Bez niego Polska byłaby niższa, bo bez
Rysów, bardziej płaska, mniej wzniosła i... brzydsza, bo bez Morskiego
Oka. Był jednym z najbardziej interesujących i kontrowersyjnych Polaków na
przełomie XIX i XX wieku. Nazywano go dziwnym hrabią, białym krukiem wśród
arystokracji, Don Kichotem, Żelaznym Skąpcem, Zbawcą Tatr, Panem o
hetmańskim obliczu, ale i wariatem z Kórnika. Górale mówili o nim „Polski
władać”. My współcześni Zakopiańczycy nazywamy go prawdziwym dobrodziejem
Zakopanego i mężem opatrznościowym Zakopanego. Wykupił on Zakopane i dobra
zakopiańskie od Morskiego Oka po Kościelisko z obcych rąk, aby je zachować
dla Polski, nie dla własnych korzyści, ale z przekonania o konieczności
wspierania „sprawy narodowej”.
Można bez większej przesady powiedzieć, że angażował się tu niemal w każde
pożyteczne przedsięwzięcie i konsekwentnie wspierał inwestycje,
przekształcające biedną wieś pod Giewontem w nowoczesne uzdrowisko.
Urodzony w Paryżu 1853 r., zmarł i został pochowany w swoich dobrach w
Kórniku w 1924 roku. Syn generała Władysława Zamoyskiego i Jadwigi z
Działyńskich. Był spokrewniony z najstarszymi rodami polskiej
arystokracji.: m.in..: Czartoryskimi, Krasińskim Poniatowskimi, a także z
Bourbonami i Wittenbergami. Właściciel dóbr Kórnickich w Wielkopolsce i od
1889 r. Państwa zakopiańskiego zwanego też dobrami Zakopane - Kościelisko.
Dzięki niemu, jego funduszom i zabiegom powstała w 1899 r. kolej z
Chabówki do Zakopanego, zwiększając dostępność Zakopanego, dzięki czemu
ilość turystów została podwojona. Będąc głównym udziałowcem kolei sam
jeździł II klasą i to tylko dlatego , że nie było czwartej. Wspierał
rodzimy handel, zakładając „Spółkę Handlową” i Bazar Polski. Budował
Szkoły Ludowe na Olczy i na Bukowinie. Wspierał rodzące się Muzeum
Tatrzańskie i utrzymywał prowadzoną przez Jego matkę Szkołę Domowej Pracy
Kobiet, w której wychowywano wykuwano patriotyczne charaktery matek polek
w oparciu o zasadę równowagi pracy umysłowej fizycznej i duchowej.
Dzięki Niemu mamy Morskie Oko , bo to On był głównym motorem jego
odzyskania, czyniąc przez 20 lat starania i walkę o tę perłę Tatr
zakończoną chwalebnie wyrokiem międzynarodowego sądu w Grazu w 1902 roku,
a świętowaną jak wczoraj pochodem głównymi ulicami Zakopanego z pieśnią na
ustach:
„Jeszcze Polska nie zginęła wiwat plemię lasze,
słuszna sprawa górę wzięła, Morskie Oko nasze.”
Dzięki Zamoyskiemu mamy Park Tatrzański, bo to On nie dość że zalesił i
odbudował przetrzebione przemysłem Regle to przed śmiercią tworząc ze
wszystkich swoich dóbr tzw. Fundację Kórnicką oddał całe swoje ziemie
odrodzonemu Państwu Polskiemu , Jego matka Jadwiga wraz z siostrą
prowadziły w Kuźnicach Szkołę Domowej Pracy kobiet, której najlepszą
charakterystyką jest motto naczelne:
Służyć Bogu - służąc Ojczyźnie, Służyć Ojczyźnie - służąc Bogu!
23 letnią działalność Zamoyskiego na Podhalu podsumował „Gazeta Narodowa”:
Zacnym dobrodziejom Zakopanego - rodzinie Zamoyskich w 75 lecie nadania
Zakopanemu praw miejskich :
Hrabiemu Władysławowi, Jego matce jenerałowej Jadwidze i córce hrabiance
Marii Zamoyskim niech będzie cześć!
z wdzięczną pamięcią – Panny Kuźniczanki - wychowanki Zakładu jenerałowej
Zamoyskiej i Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.
W tekście wykorzystałam cytaty z kilku publikacji o Władysławie Hrabim
Zamoyskim dra Jerzego Roszkowskiego
Agata Nowakowska – Wolak
Foto-relacja (zdjęcia Jerzy Z. Kosiuczenko):
|
