Kwiaty Tatr – Goryczka kropkowana

Kwitnie w lipcu i sierpniu, a nazwa gatunku oddaje charakterystyczną cechę tej rośliny, jaką jest ciemnofioletowo nakrapiana korona. Jest główną bohaterką tego fotoreportażu. Mowa o Goryczce kropkowanej, którą fotoreporter Watry spotkał podczas wycieczki w masywie Banówki i Trzech Kóp w słowackich Tatrach Zachodnich.

Goryczka kropkowana (Gentiana punctata L.) – to gatunek roślin należący do rodziny goryczkowatych. Występuje w wysokich górach tj. w Alpach, Sudetach, Karpatach oraz w górach Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce goryczka ta jest pospolita w Tatrach i na Babiej Górze (występuję na Babiej aż niemalże pod kopułą szczytową), natomiast bardzo rzadka jest w Sudetach. Łodyga tego kwiatu jest gruba, nie rozgałęziona, a roślina osiąga nawet do 80-90 cm wysokości (prof. Zbigniew Mirek podaje, że ma od 20-80 cm wysokości). Pod ziemią roślina posiada bardzo grube, długie do 1 m i rozgałęzione kłącze. Na dużej wysokości pełni ono rolę „kotwicy”, trzymającej kwiat na stromych skałach np. podczas silnych uderzeń wiatru, czy też deszczu. Kwiaty są obupłciowe, siedzące, zebrane po 2–7 w kątach liści szczytowych. Kielich bardzo płytki o 5 działkach, korona zrosłopłatkowa, wycięta górą w 6–8 płatków o barwie brudnawo-żółtej. Cała korona wyraźnie nakrapiana nieregularnie czarnymi, niewielkimi plamkami. Słupek o długiej szyjce, otoczony wieloma pylnikami. Rośnie na górskich murawach, trawiastych zboczach i piargach, zawsze jednak na podłożu o odczynie kwaśnym, lub przynajmniej nie zasadowym (a więc na podłożu krystalicznym, głównie granit, piaskowiec). W Tatrach podchodzi nawet do wysokości 2500 m n.p.m., ale główny obszar jej występowania to piętro kosówki i halne. W masywie Babiej Góry dochodzi aż pod kopułę szczytową. W Polsce gatunek objęty jest ścisłą ochroną. Ze względu na swoje lecznicze właściwości była wykopywana. Jest to roślina lecznicza. Surowiec zielarski: korzeń goryczki (Radix Gentianae). Zawiera substancje goryczowe, które wpływają stymulująco na wydzielanie soków trawiennych w żołądku, przez co pobudzają czynności trawienia i pośrednio wydzielanie żółci. Wpływają przez to ogólnie wzmacniająco na organizm. Stosowane w zaburzeniach trawiennych, braku łaknienia, biegunce i zgadze. W niektórych schroniskach górskich na Słowacji można się napić nalewki na spirytusie, zwanej „goryczką”, smakuje wybornie, sprawdzałem. Jest też uprawiana w przydomowych ogródkach. W naszej galerii zdjęcia goryczek przeplatane panoramami z grani pomiędzy Smutną Przełęczą a Banówką.