Podhalański wątek w janowskiej tkaninie dwuosnowowej

Od 6 sierpnia w Tatrzańskim Archiwum Planety Ziemia – centrum edukacji Tatrzańskiego Parku Narodowego przy wylocie Doliny Kościeliskiej – będzie można zobaczyć wyjątkową wystawę czasową poświęconą tkaninie dwuosnowowej. Ta unikatowa technika tkacka, charakterystyczna dla północno-wschodniej Polski, dziś kontynuowana jest przez nieliczne, ale niezwykle utalentowane tkaczki. W dniu otwarcia, 6 sierpnia 2025 roku, o godzinie 18:00 odbędzie wernisaż, który będzie okazją do spotkania z gośćmi związanymi z kulturą i przyrodą Podlasia... ..

• Piotr Dombrowski z Biebrzańskiego Parku Narodowego, znawca przyrody, autor książki „Łoś. Opowieści o gapiszonach z krainy Biebrzy” - opowie o związku natury i kultury w dolinie Biebrzy. 

• Wojciech Kowalczuk, autor wystawy, etnograf, muzealnik, kierownik Działu Etnografii Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej - przybliży kontekst historyczny i kulturowy tkactwa. 

• Karolina Radulska, przedstawicielka młodego pokolenia podlaskich tkaczek, kontynuatorka rodzinnych tradycji - zaprezentuje tkanie na krosnach i zdradzi tajniki tego niezwykłego rękodzieła. 

• Marcin Lićwinko z Biebrzańskiego Parku Narodowego, animator kultury regionalnej, śpiewak ludowy – wykona tradycyjne pieśni z Podlasia.

O tkaninie

Tkanina dwuosnowowa to jedno z najciekawszych zjawisk tradycyjnej kultury materialnej w Polsce, znane dziś głównie etnografom i pasjonatom rękodzieła. Jej wyjątkowość polega na wykorzystaniu dwóch osnów i dwóch wątków, dzięki czemu powstaje tkanina o dwóch oddzielnych warstwach, z których jedna strona jest kolorystycznym odwróceniem drugiej. Pozwala to uzyskać dwustronny, często geometryczny lub figuralny wzór – bez użycia szablonu.

Motywy tkane na krosnach niosą nie tylko walory estetyczne, ale również głęboką symbolikę zakorzenioną w krajobrazie i codzienności podlaskiej wsi. Choć kiedyś obecne w wielu wiejskich domach, dziś tkaniny dwuosnowowe powstają dzięki pracy nielicznych rzemieślniczek – z pasją, precyzją i wiernością tradycji.

Współczesne wyroby tworzone są z wełny pochodzącej z Podhala – to właśnie ta symboliczna nić łączy dwa światy: gór i dolin, hal i bagien, przyrody i dziedzictwa kulturowego.

Wydarzenie organizowane jest wspólnie przez Tatrzański Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy oraz Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej, przy wsparciu fundatora – Fundacji PGE.

Informacje praktyczne

Miejsce: Tatrzańskie Archiwum Planety Ziemia, przy wylocie Doliny Kościeliskiej
Termin wystawy: 6 sierpnia – 12 października 2025 r.
Bilet: zwiedzanie wystawy czasowej możliwe jest w ramach wejścia na wystawę stałą TAPZ. Bilety dostępne na tpn.gov.pl/bilety-tapz. Wernisaż – wstęp wolny.

Godziny otwarcia:

1 czerwca - 31 sierpnia: wtorek - niedziela, 8:00 - 18:00 (wejścia co 20 minut, ostatnie o 16:40)
1 września - 31 maja: wtorek - niedziela, 9:00 - 17:00 (wejścia co 20 minut, ostatnie o 15:40)