Słowacko-Polski Błogosławiony

17 października 2013 r. w stulecie urodzin na rynku w Spiskiej Starej Wsi odsłonięty został pomnik Sługi Bożego brata Alojzego Marii od Ukrzyżowanego Jezusa. Ta bardzo ciekawa postać związana z Nowym Targiem, a praktycznie nieznana w mieście i na Podhalu, dlatego warto ją bliżej przedstawić: Andrzej Chmiel (imię zakonne Alojzy Maria) urodził się 17 października 1913 r. w Spiskiej Starej Wsi, w rodzinie Jana i Agnieszki z domu Kurpiel, jako piąte z ośmiorga dzieci.

Ojciec Jan pochodził ze wsi Sromowce Wyżne. Jako młody chłopak wyjechał za chlebem do Ameryki, a po powrocie ożenił się z Agnieszką Kurpiel z Maniów i zakupił gospodarstwo rolne po drugiej stronie Dunajca, w Spiskiej Starej Wsi. Ojciec zmarł, gdy Andrzej miał 10 lat, a trudy utrzymania licznej rodziny przejęła matka. Szkołę podstawową ukończył w rodzinnym miasteczku, a w 1925 r. rozpoczął naukę w nowotarskim Gimnazjum. 8-letnią naukę, podczas której mieszkał w Nowym Targu ukończył z wyróżnieniem otrzymując świadectwo dojrzałości 17 czerwca 1933 r. Już podczas nauki w gimnazjum dał się poznać jako bardzo zdolny uczeń, pracowity, chętny do pomocy innym i wyróżniający się wzorowym zachowaniem. Głęboko religijny starał się poznawać swoją wiarę i umacniać ją dając przykład innym. Bardzo zrównoważony, żyjący trochę obok współczesnego mu świata i towarzystwa poczuł powołanie do życia zakonnego, co zrealizował wstępując w 1935 r. do zakonu Augustianów Bożych w klasztorze Trójcy Przenajświętszej w Lnaroch w Czechach. Nowicjat odbywał we Włoszech, a pierwsze śluby zakonne złożył w Boże Narodzenie 1936 r. w klasztorze Santa Maria Nuova koło Tivoli i przyjmując imię zakonne Alojzy Maria od Ukrzyżowanego Jezusa. Wybór tych imion i postaci Ukrzyżowanego Chrystusa świadczy o przyjętych przez niego ideałach na drodze do świętości. Po nowicjacie 2 lata studiował filozofię w Rzymie. Gorliwy w życiu zakonnym i wspierający innych zachorował na raka tarczycy, znosząc tę ciężką chorobę nie tylko z cierpliwością i poddaniem się woli Bożej, ale też podczas pobytów w rzymskim szpitalu Instituto Regina Elena, dawał przykład chrześcijańskiego przyjmowania cierpienia chorym, ale też lekarzom i personelowi medycznemu oraz współbraciom, prosząc ich tylko o modlitwę, aby mógł cierpienie znosić z radością. Po długim, 5-miesięcznym prawie pobycie w tym szpitalu zmarł w opinii świętości 16 sierpnia 1939 r. Ojciec Święty Pius XII wypowiedział o Bracie Alojzym słowa: „To jest święty mąż”. Pochowany na znanym rzymskim cmentarzu Campo Verano, na rozpoczęcie procesu beatyfikacji został przeniesiony 28 stycznia 1971 r. do kościoła Gesu e Maria na Via del Corso w Rzymie. 

W ramach procesu beatyfikacyjnego postulator procesu odwiedził Nowy Targ i Liceum zapoznając się z dostępnymi informacjami o bracie Alojzym z jego czasów gimnazjalnych. Proces znajduje się już w ostatnim „rzymskim etapie”, dlatego można się spodziewać, że Sługa Boży Brat Alojzy dołączy do grona męczenników II wojny światowej błogosławionych, którzy uczęszczali do nowotarskiego Gimnazjum bł. Ks. Stanisława Pyrtka i bł. ks. Piotra Dańkowskiego.