„STAŚ W. SKACZE PRZEZ PŁOT”

Już od środy wyjątkowa wystawa wyjątkowych fotografii, z których większość prezentowana jest po raz pierwszy. Sto kilkanaście zdjęć autorstwa Klementyny hr. Szembekowej (1855 – 1929), wykonanych zostało w Zakopanem i w Tatrach w latach 1897-1905. Z kolekcji liczącej trzysta kilkadziesiąt prac (stanowiących tylko część archiwum, którego losy nie są znane) wybrano fotografie przedstawiające m. in. Stanisława i Stanisława Ignacego Witkiewiczów, Brata Alberta, Zakopane i jego mieszkańców, Tatry.

Klementyna hr. Szembekowa (1855 – 1929) była córką Włodzimierza Ksawerego Dzieduszyckiego (1825-1899) - przyrodnika, folklorysty, mecenasa sztuki, twórcy Muzeum Przyrodniczego we Lwowie.

     Wystawa przedstawia sto kilkanaście fotografii jej autorstwa wykonanych w Zakopanem i w Tatrach w latach 1897-1905. Hrabina Szembekowa, zwana przez Witkiewiczów „Grafinią“, często bywała w Zakopanem, związana z licznym gronem przyjaciół wśród górali i artystów mieszkających tu na stałe. Fotografowała nie tylko „olśniewająco piękne“ pejzaże tatrzańskie naznaczone charakterystycznymi zmianami pogody obserwowanymi podczas wycieczek, ale także – co jest szczególnym tematem wystawy – codzienne i odświętne życie górali, chwytane na gorąco, w reprterskich ujęciach. Na zdjęciach zarejestrowani zostali znani przewodnicy, a także budarze, w ich naturalnym otoczeniu sprzed ponad stu lat, tak bardzo różnym od dzisiejszego.

      Autorkę zdjęć interesowały również sytuacje z udziałem gości i artystów, takich jak Henryk Sienkiewicz oraz jego teść Kazimierz Szetkiewicz, Jacek Malczewski, Ludwik Puszet, Tadeusz Dzieduszycki, Zygmunt Gnatowski oraz rodzina Witkiewiczów. Właśnie tytułowa fotografia wystawy przedstawia czternastoletniego Stasia Ignacego skaczącego przez płot ogrodu na posesji przy Krupówkach, gdzie mieszkali Witkiewiczowie.

     W zbiorach Muzeum Tatrzańskiego niewiele zachowało się fotografii wykonanych przez gości przebywających czasowo w Zakopanem, ponieważ zwykle zabierali je ze sobą jako cenną pamiątkę. Obecna wystawa stworzyła okazję jakby powrotu fantastycznych fotografii Klementyny hr. Szembekowej do miejsca ich powstania oraz skonfrontowania z obecną rzeczywistością.

Fotografie pochodzą z Kolekcji Ewy Franczak i Stefana Okołowicza.

„STAŚ W. SKACZE PRZEZ PŁOT”. FOTOGRAFIE KLEMENTYNY HR. SZEMBEKOWEJ  Z LAT 1897 - 1905

30 kwietnia -28 września 2014

Galeria Sztuki XX wieku w willi Oksza, Zakopane, ul. Zamoyskiego 25

Projekt dofinansowano ze środków miasta Zakopane w partnerstwie z Biurem Promocji Zakopanego.