233. Wieczór na Harendzie. Kręte drogi życia Stefana Żeromskiego.

Gościem wieczoru była prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska, która jest redaktorem zbioru artykułów pt. Żeromski. Powroty wydanych z okazji 160. rocznicy urodzin autora Przedwiośnia. Pozycja przedstawia go jako twórcę o niezwykle szerokich horyzontach. Ukazuje nie tylko jego literacki dorobek i refleksję nad rzeczywistością, lecz także osobowość – zaangażowanego obywatela, podróżnika, melomana i ojca.

Rok Żeromskiego to znakomity moment powrotu do biografii twórczości tego pisarza, aby z perspektywy XXI wieku, raz jeszcze podjąć się trudu jej (roz)czytywania. Dzieło autora Przedwiośnia przez ponad sto lat w znaczący sposób kształtowała światopogląd i postawy kolejnych pokoleń Polaków. Te „powrót(y) do Żeromskiego” mogą okazać się porażką lub przeciwnie, ciekawą i znaczącą przygodą intelektualną, pozwalającą na odkrywaniem nowych światów tego pisarza. Warto zatem zastanowić się, na ile aktualne jest pytanie zadane przez Włodzimierza Maciąga: Czy Żeromski jest wielkim pisarzem? Czy w tej twórczości może coś jeszcze zainteresować współczesnego czytelnika? Jeśli tak, to co? I po co? Ostatnio daje się zaobserwować wzrost zainteresowania biografią i twórczością pisarza w szerokim tego słowa rozumieniu, nie tylko powieściami i krótszymi formami narracyjnymi: opowiadaniami i nowelami, ale również dramatami, a zwłaszcza dziennikami, listami i publicystyką, traktowaną do tej pory raczej drugorzędnie, na co wpływ miały względy cenzuralne. Należy w tym miejscu wskazać ważne dla nowego odczytania utworów Żeromskiego podejmowane badania nad słownictwem pisarza, nowe edycje jego utworów i próby lekturowe przy wykorzystaniu nowoczesnych metodologii. Świadczy o tym zbiór artykułów wydanych pod red. Marii Jolanty Olszewskiej pt. Żeromski. Powroty, Warszawa 2024, wydanych w wydawnictwie NCK w serii Jubileusze. Spotkanie będzie dotyczyć krętych ścieżek i licznych zawirowań w biografii pisarza, w której ważną rolę odegrały Zakopane i Tatry.

233. Wieczór na Harendzie jest współfinansowany przez Urząd Miasta Zakopane, za co serdecznie dziękujemy. 

Maria Jolanta Olszewska – historyk i literaturoznawca ILP UW. Profesor. Członek Pracowni Historii Dramatu 1864-1939 przy ILP, członek TN KUL, Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego, Stowarzyszenia Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza oraz TL im. Mickiewicza (oddział warszawski). Główne zainteresowania naukowo-badawcze :historia literatury XIX i XX wieku, genologia, szczególnie pogranicze literatury i gatunków użytkowych, historia świadomości polityczno-społecznej społeczeństwa polskiego i jej odzwierciedlenie w literaturze drugiej połowy XIX wieku, dzieje dramatu i teatru w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku. Interesuje ją analiza wybranych, często zapomnianych dziś utworów literatury polskiej XIX i XX wieku. Autorka m.in. następujących publikacji np. „Tragedia chłopska”. Od W.L. Anczyca do K.H. Rostworowskiego. Tematyka –kompozycja – idee (2001), Człowiek w świecie Wielkiej Wojny. Literatura polska z lat 1914-1919 wobec I wojny światowej. Wybrane zagadnienia (2004), Drogi nadziei (2009), Stefan Żeromski. Spotkania (2015), Spór o przyszłość literatury polskiej, czyli polemiki ze Stefanem Żeromskim po jego odczycie „Literatura a życie polskie” (2019), Wojna polsko-bolszewicka w literaturze polskiej (2020); licznych artykułów w tomach zbiorowych i czasopismach; współredaktorka kilku wydań zbiorowych i edycji dramatów zebranych Kazimierza Przerwy-Tetmajera.