Chwała Partyzantom

Siedemdziesiąt lat temu na Podhalu był słoneczny, śnieżny i mroźny dzień. W celach niemieckiego więzienia przy ulicy Nowotarskiej w Zakopanem 42 osoby czekały na śmierć. Skazani musieli umrzeć tylko dlatego, że byli Polakami, którzy zachowali swoją godność, wykazali ponadprzeciętna odwagę cywilną i należeli do narodu skazanego na wyniszczenie. Kończyła się wojna. W Zakopanem było 15.000 żołnierzy niemieckich powracających ze Wschodu. Desperacja okupanta, który ponosi klęskę była duża. Do partyzantów plutonu AK „Kurniawa” z oddziału „Chełm” zimującego w Zakopanem dotarła wiadomość o zamiarze rozstrzelania przed świtem wszystkich więźniów z Nowotarskiej. Zbiorowy grób na pobliskim cmentarzu był już wykopany...

Dowódca kpt. inż. Tadeusz Studzński działał szybko. Wieczorem, bez jednego wystrzału odbito wszystkich skazanych. Syn dowódcy Krzysztof Studziński – wspomina o zupełnym zaskoczeniu Niemców, którzy nie zdążyli odbezpieczyć broni. Opisana akcja była małym epizodem w tej wielkiej wojnie ale dzięki niej następny dzień pod Giewontem – równie słoneczny i mroźny ja poprzedni - był najpiękniejszym dniem dla 42 ocalonych i ich rodzin.

W dniu 25 stycznia, z okazji kolejnej, okrągłej rocznicy wydarzenia Burmistrz Miasta Zakopane, Komitet Organizacyjny byłych Żołnierzy 12 pp AK III bat. 9 Kompanii Dywersyjno – Sabotażowej Oddziału Partyzanckiego „Chełm”, obwód Tatrzański Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej zaprosiły mieszkańców i gości na uroczystość 70 Rocznicy Uwolnienia 42 Więźniów z więzienia Gestapo. Obchody rozpoczęły się w Kościele Kościele Najświętszej Rodziny  przy Krupówkach, gdzie Bogusław Filipiak - dziekan i proboszcz tej parafii  odprawił  Mszę Świętą. Następnie zebrani  przeszli pod budynek byłego więzienia. Burmistrz Miasta Leszek Dorula i starosta tatrzański Piotr Bąk w okolicznościowych przemówieniach przypomnieli przebieg akcji. Piotr Bąk przypomniał , że przez 10 pokoleń tylko dwa pokolenia Polaków żyły w wolnym kraju. Tą smutną refleksją podzielił się a propos 200 lat jakie minęły od Kongresu Wiedeńskiego podczas którego usankcjonowano rozbiory Polski.  

Po złożeniu wieńców zaproszono uczestników do Harcówki ZHR-u znajdującej się przy ulicy Słonecznej, wspomnieniami o Tadeuszu Studzińskim "Kurzawie" i jego akcji wyzwolenia więźniów dzielił się Krzysztof Studziński i Tadeusz Morawa.

Niedzielna uroczystość była uświetniona obecnością licznych pocztów sztandarowych ze szkół.      

Jak było dziesięć lat temu?

Informacja o uroczystościach związanych z akcją partyzantów na ulicy Nowotarskiej ukazała się na Watrze po raz pierwszy w roku 2005. Warto zatem  po dekadzie przypomnieć to wydarzenie.

Po nabożeństwie odprawionym w kościele św. Krzyża przez ks. Dziekana Stanisława Olszówkę i ks. Proboszcza Stanisława Szyszkę nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej żołnierzom 12 Pułku Piechoty Ziemi Wadowickiej. Dalsza część uroczystości odbyła się przy budynku dawnego więzienia na ulicy Nowotarskiej, gdzie apelem poległych i salwą uczczono pamięć Żołnierzy AK.

Bardzo interesujący przebieg miała również sesja w budynku Rady Miasta Zakopane.

Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa nadała wtedy paru zakopiańskim szkołom Złote Medale Opiekunów Miejsc Pamięci Narodowej za opiekę nad miejscami walk i męczeństwa. Szereg osób otrzymało Srebrne Medale Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. Stowarzyszenie Żołnierzy 12 PP AK przyznało również osobom szczególnie zasłużonym dla idei  pamięci  o działaniach AK pamiątkowe odznaki. Duża zasługa była w tym kapitana Adama Leśniaka ps.”Puchacz”, który brał udział w tej historycznej akcji.

Przy tej uroczystej okazji wręczono dyrektorom szkół gminnych odznaczenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu  - Medale Komisji Edukacji Narodowej .

Obecny na sali syn Tadeusza Studzińskiego – Krzysztof przekazał na ręce ówczesnego burmistrza Piotr Bąka dwie niezwykłe pamiątki z dnia 16 stycznia 1945 roku - był to rejestr więźniów przy ulicy Nowotarskiej (szczególną wartość ma druga rubryka, w której jest częściowa informacja o dalszych losach więźnia) oraz  autentyczne klucze do cel więziennych.

Chwała partyzantom.