Czysta Forma Witkacego w „Atmie”

W willi „Atma” w Zakopanem – Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie – od 6 czerwca można oglądać kilka prac Stanisława Ignacego Witkiewicza. Prezentowane są trzy portrety pastelowe przedstawiające Karola Szymanowskiego oraz pięć obrazów olejnych ilustrujących teorię Czystej Formy Witkiewicza. Dzieje przyjaźni Stanisława Ignacego Witkiewicza z Karolem Szymanowskim były burzliwe. Poznali się w Zakopanem w 1904 roku, gdzie Szymanowski spędzał wakacje w pensjonacie „Nosal” prowadzonym przez Marię Witkiewiczową, matkę Stanisława.

Witkiewicz miał wówczas 19, a Szymanowski 22 lata. Szymanowski zadedykował wtedy Stanisławowi Ignacemu ukończoną właśnie I Sonatę c-moll, op. 8. Kilka miesięcy później wspólnie podróżowali do Włoch, do Nervi koło Genui, dokąd Szymanowski wyjeżdżał jeszcze kilkakrotnie aż do początku I wojny światowej. W 1914 roku popełniła samobójstwo narzeczona Witkiewicza, Jadwiga Janczewska. Szymanowski – według Witkacego – miał być przyczyną tego nieszczęścia, które poróżniło przyjaciół na trzy lata. W 1917 roku Witkiewicz, oficer Pawłowskiego Pułku Lejbgwardii, odwiedził Szymanowskiego w Kijowie. Kompozytor pisał potem do niego m.in.: „Czy nie uważasz, że pomimo katastroficznych wprost nieporozumień życie ciągle nas jednak z sobą sprowadza!(…) Szczerze Ci powiem, że w najgłębszych sprawach życia nikt mi nie jest tak bliski jak Ty (i Harry Neuhaus)”.

Stanisław Ignacy Witkiewicz, Topielice, 1921

Później bywało różnie – kłócili się i godzili. Ilustracją tych relacji łączących Witkacego z Szymanowskim są na wystawie w „Atmie” pastelowe portrety kompozytora wykonane w ramach Firmy Portretowej „S.I. Witkiewicz” w latach 1930–1931.

Muzyka była ważna dla Witkacego – sam też komponował – i do niej odwoływał się w rozważaniach o Czystej Formie, koncepcji artystycznej dotyczącej wszystkich dziedzin sztuki. Stawiał ją prawie na równi z malarstwem, jako sztukę najbardziej oddaloną od życia i zdolną do wyrażania uczuć metafizycznych. W malarstwie Czysta Forma był to eksperyment formalny, zrywający z realizmem i logiką przedstawienia, który zaowocował na początku lat 20. XX wieku serią obrazów olejnych. Przedstawiają one surrealistyczne sceny z udziałem fantastycznych stworów i zdeformowanych postaci. To pierwszy w „Atmie” pokaz tej serii obrazów Witkacego.

Oprac KB na podstawie tekstu Światosława Lenartowicza

Informacje dla zwiedzających:

Wystawa Czysta Forma Witkacego w „Atmie”

Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie ul. Kasprusie 19

6 czerwca – 20 września 2015
Pon.: nieczynne
Wt. – niedz.: 10.00–17.00
Bilet normalny – 9 zł
Bilet ulgowy – 5 zł
Bilet rodzinny (maks. 5 osób) – 19 zł
Bilet grupowy normalny (min. 15 osób) – 7 zł
Bilet grupowy ulgowy (min. 15 osób) – 5 zł
Dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny
Dzieci i młodzież do 16 lat – 1 zł
Uczniowie i studenci do 26 lat – 1 zł
Niedziela – wstęp wolny

Kurator: Światosław Lenartowicz

Koordynator: Agnieszka Gąsienica-Giewont

Organizator: Muzeum Narodowe w Krakowie

Współpraca: Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Krakowie

Patroni medialni: TV Kraków, RMF Classic, Tygodnik Podhalański, Infogram, Internetowy serwis informacyjny Watra; Local Life, www.kraków.pl